INNOWACJA LOGOPEDYCZNA        „ KOLOROWA GIMNASTYKA BUZI I JĘZYKA”

OPRACOWAŁA: mgr Anna Korzeniak-Trąbka

Miejsce innowacji Przedszkole nr 3 w Skawinie

 Wstęp

Przedszkole jest najlepszym miejscem dla najpełniejszego rozwoju mowy dziecka. Wykorzystując odpowiednio sytuacje naturalne w przedszkolu, możemy w znaczny sposób pomóc swoim wychowankom. Okres przedszkolny to czas, kiedy terapia jest najbardziej efektywna. Czuwanie nad przebiegiem rozwoju mowy od najwcześniejszego dzieciństwa jest ważnym zadaniem rodziny, a później przedszkola oraz szkoły. Aby to było możliwe, konieczna jest znajomość norm rozwojowych dziecka. Ta wiedza pozwala na ustalenie aktualnego poziomu mowy dziecka oraz określenie ewentualnych opóźnień w jej rozwoju. Poniżej przedstawiam najważniejsze zjawiska dla danego wieku dziecka.

Czterolatek:

· Rozumie to, co do niego mówimy i spełnia proste polecenia.
· Próbuje wykonywać codzienne czynności według podanych instrukcji.
· Pytany podaje swoje imię
· Wypowiada zdania złożone, mówi chętnie i dużo.
 · Zadaje pytania, nie zawsze jasno sprecyzowane.
 · Powinien wypowiadać prawidłowo: wszystkie samogłoski, spółgłoski p, p', b, b', m, m', f, f', w, w', t, d, n, n', l, l', k, k', g, g', ś, ź, ć, dź,, j, ch, , ł. Głoski s, z ,c, dz oraz sz, ż, cz, dż mogą być wymawiane jako ś, ź, ć, dź, a głoska r jako l.

 Od 3 roku życia dziecka rozpoczyna się okres swoistej mowy dziecięcej, który trwa aż do 7 roku życia. Mowa trzylatka często bywa "zabawna", ponieważ dziecko nie radzi sobie jeszcze z prawidłową realizacją wszystkich głosek; pojawiają się neologizmy językowe. Dziecko nazywa coraz więcej przedmiotów i zjawisk ze swojego otoczenia. Mówi dużo i chętnie. Zaproponowane przeze mnie kolorowe zabawy będą wspierały terapię logopedyczną poprzez przygotowanie aparatu artykulacyjnego do poprawnej realizacji głosek, ćwiczyły właściwy tor oddechowy, doskonaliły funkcje słuchowe takie jak: wrażliwość słuchowa, synteza i analiza oraz pamięć słuchowa. Zabawne piosenki, rymowanki i krótkie wierszyki będą inspiracją do zabaw dykcyjnych, i logorytmicznych ćwiczących koordynację słuchowo-ruchową. Proponowane zajęcia nie zastąpią terapii logopedycznej dzieciom, które nie osiągnęły normy językowej lub mają wady wymowy, będą jednak doskonale stymulowały językowe umiejętności.

 Założenia

Program grupowych zajęć logopedycznych  „Kolorowa gimnastyka buzi i języka”, realizowany będzie raz w tygodniu w postaci zabaw i ćwiczeń. W okresie od listopada 2022 do maja 2023. Program jest zgodny z podstawą programową wychowania przedszkolnego.

1.Cel ogólny: wspieranie rozwoju mowy i języka

-poprawa sprawności narządów artykulacyjnych;

-kształtowanie prawidłowego toru oddechowego:

2. Cele szczegółowe:

wspomaganie rozwoju dziecka,

· wyrobienie właściwych nawyków mownych jak: oddech, zamykanie ust, przełykanie śliny

, · usprawnienie motoryki narządów artykulacyjnych oraz ich właściwa koordynacja,

· tworzenie sytuacji sprzyjających spontanicznemu wypowiadaniu się,

· zachęcanie dziecka do udziału w rozmowie kierowanej, tematycznej,

· wzbogacanie słownictwa,

· przezwyciężanie trudności artykulacyjnych,

 · polepszenie funkcjonowania społecznego wychowanka,

· skupianie uwagi i współpraca z osobą ćwiczącą.

 

3.Sposoby i warunki realizacji

Innowacja będzie realizowana w oparciu o następujące metody i koncepcje pracy:

· prowadzone przez nauczycielkę zajęcia będą uwzględniały ćwiczenia oddechowe, fonacyjne, artykulacyjne, językowe, słuchowe,

· zajęcia będą prowadzone w najmłodszej grupie przedszkolnej raz w tygodniu,

 · w grupie będzie utworzony mini kącik logopedyczny (słomki, waciki, pomponiki, lusterka, wiatraczki, kolorowe obrazki itp.), z którego będą mogły korzystać dzieci pod opieką nauczyciela

 

4. Przewidywane efekty

 Ćwiczenia, powinny, zgodnie z założeniami usprawniać nieprawidłowości rozwoju językowego, a mianowicie:

• utrwalenie poprawnego wzorca artykulacyjnego
• wzbogacenie słownictwa,
• usprawnianie funkcji mającymi wpływ na rozwój mowy,
• usprawnienia motoryki narządów artykulacyjnych,
• poprawy wymowy,
• rozwoju i usprawnienia słuchu fonemowego
•  

IV Monitorowanie i realizacja projektu innowacyjnego

Cyklicznie prowadzona obserwacja  pod kątem rozwoju mowy dziecka.

 

V Załączniki

 

1. Rodzaje i przykłady ćwiczeń:

 Ćwiczenia oddechowe

· wdech nosem, wydech ustami,

 · dmuchanie na "zmarznięte ręce",

 · dmuchanie na własną brodę, na grzywkę,

· zdmuchiwanie lekkich przedmiotów z dłoni,

· dmuchanie w np. wycięte z bibuły listki, wiatraczek, kulkę z waty,

· "Spacer po łące"- dmuchanie i wąchanie kwiatów,

· "Mecz"- dmuchanie na piłeczkę pingpongową do bramki (zabawa w parach),

· "Echo"- powtarzanie za nauczycielką sylab: ma, mu, me, mi, my,

 · puszczanie baniek mydlanych, · w pozycji leżącej –wdech nosem, bezdech, wydech ustami, bezdech (pluszowa zabawka leżąca na brzuchu unosi się i opada), -w pozycji stojącej –wdech nosem i uniesienie rąk do góry, wydech ustami i opuszczenie rąk w dół,

 · dmuchanie przez słomkę do kubka z wodą, wywoływanie bąbelków,

· "Lokomotywa"- oddawanie nadmiaru pary ffffffffffff lub szszszszszszsz, sapanie lokomotywy pfpfpfpfpfpfpfpf, powoli rusza coraz szybciej czczczczczcz,

 · dmuchanie na piłeczkę przez słomkę.

Ćwiczenia fonacyjne

· wypowiadanie samogłosek na wydechu (a-e-i-o-u-y), każdą samogłoskę osobno,

 · ćwiczenia emisyjne na samogłoskach –straż pożarna, policja, pogotowie,

  · powtarzanie kilka razy tą samą głoskę: aaa, uuu, eee,

· mruczenie na głoskach nosowych: mmm, nnn, ma, mo, mi, mo, mu,

· naśladowanie szumu wiatru,

 · przeciąganie pojedynczych samogłosek ustnych na jednym wydechu: zawody, kto dłużej wymówi aaaa, oooo, uuuu, iiii, yyyy,

· ćwiczenia modulacji: wymawianie samogłosek z przerwami (głoska o spada po schodach o o o o o o),wymawianie głosek jak najciszej(usypiamy misia: śśśśśśśśśśś) i jak najgłośniej (ryczy niedźwiedź: uuuuuuuuu),

 · śpiewanie gamy: do, re, mi, fa, sol, la, si, do,

 · śpiewanie piosenek na jednej sylabie,

· "Echo"- powtarzanie dźwięków za nauczycielką,

· naśladowanie śmiechu: cha,cha,cha chi, chi, chi che, che, che,

 · wypowiadanie sylab, wyrazów, zdań z różną siłą głosu (od szeptu do krzyku),

· wymawianie rymowanek, wyliczanek na jednym wydechu

 

 Ćwiczenia artykulacyjne:

· Wargi i policzki: o "Minki"– naśladowanie minki wesołej -płaskie wargi,

 rozciągnięte od ucha do ucha, uśmiech szeroki,

smutnej -podkówka z warg,

 obrażonej -wargi nadęte

, zdenerwowanej -wargi wąskie,

 "Całuski"- przesyłanie całusków,

 wargi wysunięte do przodu, cmokanie, o "Rybka

" -wysuwanie warg do przodu ,

 Gorąca zupa"– chłodzenie wargami zupy

 "Kotki"– dziecko robi pyszczek (wargi do przodu) i przesuwa pyszczkiem w prawą i w lewą stronę.

Kotek ma wąsy i nimi porusza (między wargami dziecko trzyma słomkę).

Kot ziewa, oblizuje się itp.,

 "Masaż warg"- nagryzanie zębami wargi dolnej, potem górnej,

"Baloniki"- nabranie powietrza i zatrzymanie go w wydętych policzkach,

przesuwanie powietrza z jednego policzka do drugiego, balon pękł -dziecko palcami uderza w policzki,

  "Motorek"- parskanie wargami, naśladowanie odgłosu motoru, traktora,

 "Wzywanie pomocy"- wyraźne wymawianie samogłosek w parach: e-o

 naśladowanie karetki pogotowia, i-u -naśladowanie policji, e-u

-naśladowanie straży pożarnej.

 

 · Ćwiczenia podniebienia miękkiego:

 wdychanie i wydychanie powietrza z językiem wysuniętym z szeroko otwartych ust,

  chrapanie na wdechu i wydechu,  kaszel z językiem wysuniętym na zewnątrz jamy ustnej,

  ziewanie z opuszczoną nisko dolną szczęką,

 sortowanie papierowych figur geometrycznych, przenosząc je za pomocą słomki,

 wciąganie powietrza przez słomkę przyłożoną do chusteczki higienicznej, unoszenie przyssanej powietrzem chusteczki higienicznej, o wymawianie sylab: ku –ko, ku –ko, uku –oko, uku –oko, kuku–koko, kuku – koko

 

 · Zabawy języka:

 "Kotki"- kotek pije mleko (szybkie ruchy języka w przód i w tył, kotek oblizuje się (czubek języka okrąża szeroko otwarte wargi),

 "Zmęczony piesek"- dzieci naśladują pieska, który głośno oddycha i język ma mocno wysunięty na brodę,

 "Sięgnij jak najdalej" -kierowanie języka do nosa, do brody, w prawą i w lewą stronę, o liczenie ząbków, o wypychanie językiem prawego i lewego policzka przy zamkniętych ustach, o wypychanie językiem górnej i dolnej wargi,

  "Myjemy ząbki"- język to szczoteczka do zębów, która po kolei czyści zęby górne od strony zewnętrznej i wewnętrznej, a następnie zęby dolne z obu stron. W trakcie zabawy naśladujemy płukanie buzi wodą -powietrze z jednego policzka przechodzi do drugiego,

 "Język na defiladzie"- język maszeruje jak żołnierz, na raz -czubek języka na dolną wargę, na dwa -czubek języka do prawego kącika ust, na trzy -czubek języka na górną wargę ,na cztery -czubek języka do lewego kącika ust,

  "Cukierek”- cmokanie językiem,,

  „Konik”- próba kląskania 10 

"Cyrkowiec"- język próbuje wykonać różne sztuczki: górkę -czubek języka oparty o dolne zęby, środek się wybrzusza, rurkę -przez którą można wdychać lub wydychać powietrze, szpilkę -układanie wąskiego języka, o wahadełko -przesuwaniem językiem do kącików ust w stronę prawą i lewą, język nie dotyka warg,

 "Łyżeczka"- unoszenie przodu i boków języka-Wysuwanie „łyżeczki” dmuchanie do nosa, o przeciskanie języka miedzy zbliżonymi zębami, o wyraźne wymawianie głosek [a-l], bez poruszania brodą, przy szeroko otwartych ustach, o wymawianie sylab: la la la..., lo lo lo..., le le le...( poruszanie jedynie językiem –nie brodą przy szeroko otwartych ustach), o "Łopatka"- wysuwanie płaskiego i szerokiego języka,

 "Koniki"- czubek języka uderza o podniebienie i opada na dół. Raz konik idzie wolno, to biegnie, parska, śmieje się iha, iha,

 "Język masażysta"- czubek języka masuje delikatnie podniebienie, dziąsła na górze i dole, wargi, policzki od środka, próbuje rysować kreseczki, kółeczka

 

Ćwiczenia słuchowe:

· dziecko z zamkniętymi oczami rozpoznaje źródło dźwięku,

 · wskazywanie źródła dźwięku i kierunku, z którego dobiega przy zasłoniętych oczach

 · rozpoznawanie różnych instrumentów muzycznych (bębenek, trójkąt),

 · naśladowanie głosów zwierząt-wystukiwanie rytmu, klaskanie,

 · synteza usłyszanych sylab w wyraz –według stopnia trudności,

 · analiza sylabowa wyrazów -według stopnia trudności,

 

Bibliografia:

1. Demel G., Minimum logopedyczne nauczyciela przedszkola, Warszawa 1990.

2. Chmielewska E., Zabawy logopedyczne i nie tylko, Kielce 1997.

 3. Skorek E. M. – 100 tekstów do ćwiczeń logopedycznych, Gdańsk 2005.

4. Krupa D. , Zabawy logopedyczne na cztery pory roku, Kraków 2004.

5. Sprawka R., Graban J., Logopedyczne zabawy grupowe dla dzieci od 4 do 7 lat